Frå Tollbod til kurs- og konferanselokalar

Dette eksempelet handlar om installasjon av tekniske installasjonar som ventilasjon, oppvarming og avløpsløysingar for å legge til rette for ny bruk av ein verna bygning.

Tollboden, som står på øya Innlandet i Kristiansund er gjort om til kurs- og konferanselokale for eigaren, Sparebank1 Nordmøre. Som mange andre bygg på Innlandet stod Tollboden til nedfalls på slutten av 90-talet. Frode Alnæs tok saman med Ole Gunnar Solskjær og andre lokale entusiastar som ønskte å bidra til ny aktivitet på Innlandet eit initiativ for å få liv i dei gamle bygningane.

Tollboden er truleg Kristiansunds eldste bygning, oppførd i 1660-åra. Nabobygget Dødeladen blei oppførd som naust for Tollboden mellom 1730 og 1760 ein gong. I Kristiansund vart kring 800 bygningar øydelagde i løpet av andre verdskrigen. Innlandet blei spara, så det er der ein finn dei eldste bygningsmiljøa i Kristiansund. Området er regulert til spesialområde bevaring og er omfatta av Riksantikvarens oversikt Kulturmiljø og landskap av nasjonal interesse.

I dag er bygningen kurs- og konferansesenter. Banken leiger i første rekkje ut til forretningsforbindelsar, og til aktørar knytt til musikkarrangementet Tahitifestivalen.  Lokala blir også leigd ut til private arrangement, men i avgrensa omfang. Grunngjevinga for det er at eigaren ønsker minst mogleg slitasje på bygget.

For at Tollboden skulle kunne brukast som kurs- og konferansesenter måtte det gjerast ein del tilpassingar innvendig, både for å gjere lokala føremålstenlege, og for å svare ut ulike krav knytt  til arbeidsmiljø og matproduksjon.

Eigaren er ikkje sjølv arbeidsgjevar, men leiger ut mellom anna møtelokale til andre arbeidsgjevarar. For å ivaretaka krav til arbeidsmiljø, som utleigar er pliktig til, er det difor etablert  tilsettetoalett og garderobar i bygningen og eit anretningskjøkken.  Det er også installert ventilasjonsanlegg og sett inn varmepumpe.

Eigaren har vore opptatt av å bruke kulturminnet sitt særpreg som ressurs, og difor nytta seg av kompetanse og bistand frå fylkeskommunen og Kulturminnefondet. Eigar har i all hovudsak sjølv stått for alle søknadar og teikningar, men har også hatt bistand frå lokale arkitektar. For nokre av dei tekniske løysingane har dei nytta byggteknisk rådgjeving.

Både plan- og bygningsloven og arbeidsmiljøloven stiller krav til ventilasjon. For å tilfredsstille krav til ventilasjon vart det installert eit ventilasjonsanlegg i bygningen. Hovudanlegget er plassert på loftet, med spesiallaga røyr ned til første og andre etasje. Røyra er i stor grad skjult i golv og veggar. Det var ikkje mogleg å føra røyra heilt ned til underetasjen utan for store inngrep i bygningen. I staden vart det installert eit einebustadanlegg i krypkjellaren som ventilerer toaletta og forteljarrommet.

Tollboden er oppvarma med elektrisitet, men i forteljarrommet i kjellaren er det sett inn ei varmepumpe. Golvet i forteljarrommet ligg rett over sjøen, og ved stormflo ligg vatnet få centimeter under golvet. For å halde rommet tørt trengs det «ein god lunk». Dette er løyst ved installasjon av varmepumpe.

For å få til dei gode løysingane må ein være kreativ, og ein bør heller ikkje vere utolmodig når ein går i gang med eit prosjekt som dette. Ein må tenkje langsiktig, og har ein finansielle støttespelarar bør dei ha same langsiktige perspektiv. Ein treng eldsjeler som tør i ta i eit tak, og ein treng gode byggtekniske rådgjevarar.

Støttande myndigheiter og andre aktørar er også viktig. For eigarane av Tollboden var det dialog og rådgjeving frå Kulturminnefondet som sette fart i prosjektet, gjennom at dette la grunnlag for dialog med fylket. Eigarane har også hatt sterk støtte i kommunen for prosjektet, og det blei etter kvart eit godt samarbeid mellom fylke, kommune, Kulturminnefondet og eigarar.